1/ Vay tiền ngân hàng có bắt buộc mua bảo hiểm không?

     Theo quy định tại Điều 7 Thông tư 39/2016/TT-NHNN điều kiện để ngân hàng quyết định cho khách hàng vay vốn đó là:

• Khách hàng là pháp nhân có năng lực pháp luật dân sự theo quy định của pháp luật. Khách hàng là cá nhân từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật hoặc từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.
  
  

• Nhu cầu vay vốn để sử dụng vào mục đích hợp pháp.
  
  

• Có phương án sử dụng vốn khả thi.
  
  

• Có khả năng tài chính để trả nợ.

• Trường hợp khách hàng vay vốn của tổ chức tín dụng theo lãi suất cho vay quy định tại khoản 2 Điều 13 Thông tư này, thì khách hàng được tổ chức tín dụng đánh giá là có tình hình tài chính minh bạch, lành mạnh.
  
  

     Ngoài ra, hợp đồng vay vốn ngân hàng mang bản chất là một giao dịch dân sự nên cũng cần phải đáp ứng các điều kiện để giao dịch dân sự có hiệu lực được quy định tại Điều 117 Bộ luật dân sự 2015:

• Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;
  
  

• Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;
  
  

• Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
  
  

     Như vậy, với các quy định nêu trên, cho thấy việc mua bảo hiểm không phải là điều kiện bắt buộc khách hàng phải đáp ứng khi vay vốn ngân hàng.

2/ Ngân hàng “ép” khách hàng vay tiền phải mua bảo hiểm có vi phạm pháp luật không?

     Một trong những nguyên tắc tham gia bảo hiểm được quy định tại Luật kinh doanh bảo hiểm năm 2000 là: “Tổ chức, cá nhân có nhu cầu tham gia bảo hiểm có quyền lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm…”

     Theo đó, việc mua bảo hiểm phải dựa trên sự tự nguyện, xuất phát từ chính nhu cầu của người mua và phải phù hợp với điều kiện kinh tế của người mua, có như vậy bảo hiểm mới phát huy được hết giá trị của mình.

     Còn đối với khách hàng vay vốn ngân hàng, có thể họ chưa thực sự có nhu cầu hoặc điều kiện không cho phép nhưng vì để được giải quyết nhu cầu về vốn mà họ đã phải tự nguyện mua bảo hiểm do ngân hàng chỉ định nhưng sự tự nguyện này xuất phát từ chính những điều kiện mà ngân hàng đưa ra, không hoàn toàn xuất phát từ mong muốn của họ nên việc họ mua bảo hiểm cũng chẳng mấy vui vẻ, thoải mái.

     Điều 10 Luật kinh doanh bảo hiểm năm 2000, sửa đổi, bổ sung năm 2010 quy định về một số hành vi bị cấm trong hợp tác và cạnh tranh trong kinh doanh bảo hiểm trong đó có kể đến các hành vi bị cấm đó là: “Can thiệp trái pháp luật vào việc lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm;” và  “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn chỉ định, yêu cầu, ép buộc, ngăn cản tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm”.

     Theo đó, hành vi ngân hàng “ép” khách hàng vay vốn phải mua bảo hiểm có thể được coi là một hành vi vi phạm quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm.

4. Ngân hàng “ép” người vay tiền mua bảo hiểm bị xử lý như thế nào?

     Tại Công văn số 7928/NHNN-TTGSNH của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về hoạt động kinh doanh bảo hiểm, đại lý bảo hiểm có yêu cầu:

2. Rà soát, tăng cường kiểm tra, kiểm soát nội bộ đối với hoạt động đại lý bảo hiểm trên toàn hệ thống của TCTD và xử lý nghiêm những trường hợp “ép”, bắt buộc khách hàng mua bảo hiểm nhân thọ và các loại bảo hiểm khác khi cấp tín dụng cho khách hàng, gắn việc bắt buộc mua bảo hiểm với việc cấp tín dụng cho khách hàng.

     Như vậy, hiện nay Ngân hàng Nhà nước đã vào cuộc, quản lý chặt chẽ và yêu cầu xử lý đối với các ngân hàng “ép” khách hàng mua bảo hiểm khi vay vốn.

Tại Điều 15 Nghị định 98/2013/NĐ-CP có quy định như sau:

Điều 15. Xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về cạnh tranh

1. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau:

a) Can thiệp trái pháp luật vào việc lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài;

b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn chỉ định, yêu cầu, ép buộc, ngăn cản tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm;

…..

     Căn cứ quy định trên, hành vi “ép’ khách hàng vay vốn phải mua bảo hiểm để được hưởng ưu đãi về lãi suất hoặc để được duyệt khoản vay có thể sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính từ 40 triệu đồng đến 50 triệu đồng.

   
 Ngoài ra, còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là “đình chỉ hoạt động từ 02 tháng đến 03 tháng một phần nội dung, phạm vi liên quan trực tiếp đến hành vi vi phạm hành chính trong Giấy phép thành lập và hoạt động đối với trường hợp vi phạm quy định tại Khoản 1 Điều này.”

Nếu bạn cần thêm thông tin về các vấn đề pháp lý, xin vui lòng liên hệ trực tiếp đến số điện thoai 093.999.6008 hoặc email cho chúng tôi: info@luatthienly.com